Bacak Damar Tıkanıklığı: Belirtiler, Teşhis ve Tedavi Yöntemleri
Bacak damar tıkanıklığı, vücuda temiz kanı taşıyan ana damar olan aortun bacaklara giden kollara ayrıldığı noktadan sonra oluşan daralmaları ifade eder. Bu tıkanıklıkların belirtileri arasında ilk sırada yürüme sırasında veya efor ile ortaya çıkan bacak ağrısı yer alır. Bu ağrı, genellikle yanma veya bıçak saplanır tarzında tanımlanır ve dinlenme ile geçer. Ancak tıkanıklık ilerledikçe dinlenme halinde bile ağrı hissedilebilir. Diğer belirtiler arasında bacaklarda soğuma, solukluk, kıllarda azalma, ciltte kuruma ve çatlaklar, hatta küçük travmalarla yaraların oluşması sayılabilir. Geç kalınmış vakalarda ise kangren ve bacak kaybı gibi ciddi durumlar ortaya çıkabilir.
Bacak damar tıkanıklığının teşhisi, hastanın şikayetleri, aile öyküsü ve fizik muayene ile başlar. Nabız zayıflaması önemli bir bulgu olarak kabul edilir. Ankle-brakial indeks (ABI) gibi testler de tıkanıklığın derecesini belirlemede kullanılır. Renkli doppler ultrasonografi, damarlardaki akım dinamiklerini değerlendirmede ve plakları göstermede etkili bir ilk basamak görüntüleme yöntemidir. Ancak kesin tanı için anjiyografik görüntüleme yöntemleri (BT, MR veya klasik anjiyografi) kullanılır.
Tedavi yöntemleri hastanın yaşına, tıkanıklığın derecesine ve sosyal yaşamına etkilerine göre belirlenir. İlk aşamada yaşam tarzı değişiklikleri, egzersizler ve beslenme düzenlemeleri önerilir. Hafif vakalarda bu tedaviler yeterli olabilir. Ancak ilerlemiş vakalarda, damar genişletici ilaçlar, kan sulandırıcılar ve anjiyoplasti gibi tedaviler uygulanabilir. Cerrahi müdahale gerektiren durumlarda ise stent uygulamaları veya baypas cerrahisi gibi yöntemler tercih edilir. Ameliyat sonrası dönemde hastaların belirli bir süre dinlenmeleri ve düzenli kontroller yapmaları önemlidir.
Bacak damar tıkanıklığı olan kişilerin dikkat etmesi gereken noktalar arasında sigarayı bırakmak, düzenli beslenmek, fazla kilolardan kurtulmak, hipertansiyon, şeker hastalığı ve hiperlipidemi gibi hastalıkları kontrol altına almak, düzenli yürüyüş yapmak, ayak ve bacak bakımına özen göstermek ve rutin doktor kontrollerini aksatmamak yer alır. Ayrıca, bacak damarlarında tıkanıklık olan kişilerde kalp ve diğer damarlar için de risk değerlendirmesi yapılmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır.
