En uzun gece, kuzey yarımkürede kış gündönümüne denk gelen geceyi ifade eder. Kış gündönümü, Güneş'in gökyüzünde en düşük noktada olduğu ve kuzey yarımkürede en kısa gündüzün yaşandığı günü temsil eder. Bu olay her yıl 21 Aralık civarında gerçekleşir.
Kuzey yarımküredeki kış gündönümü, güneş ışınlarının Tropik of Capricorn (Oğlak Dönencesi) üzerinde dik olarak düştüğü anlamına gelir. Bu durum, kuzeydeki bölgelerde gün ışığının en kısa olduğu ve gece süresinin en uzun olduğu dönemi başlatır.
Bu uzun gece, tarih boyunca birçok kültürde çeşitli festivallerle ve geleneklerle kutlanmıştır. Örneğin, İskandinav mitolojisinde, bu dönemde gerçekleşen bir festival olan "Yule" veya "Jól," kuzey Avrupa'nın pek çok yerinde kutlanan ve Noel'e benzer bir şöleni içeren bir etkinliktir. Aynı zamanda, bazı diğer kültürlerde de kış gündönümüne özel ayinler, şenlikler ve ritüeller düzenlenir.
Dünya, güneş etrafındaki turunu 365 gün 6 saatte tamamladığı için kış gün dönümü bazı yıllar 21 Aralık'a, bazen de 22 Aralık'a denk gelir.
Günler kuzey yarımkürede tekrar uzamaya başladıkça, bu dönemdeki kutlamalar genellikle güneşin geri dönüşünü, ışığın yeniden artışını simgeler. Bu nedenle, en uzun gece, birçok kültürde umut, yeniden doğuş ve yeni başlangıçları temsil eden önemli bir an olarak kabul edilir.
