Sivaslı ilçemizin adının nerden geldiği konusunda 3 ayrı rivayet vardır. Dilerseniz, sizlerle kısa bir tarih yolculuğu yaparak ilçemizin isim kaynağı olan bu 3 ayrı olayı tek tek inceleyelim:
1- Sivaslı adı Antik Sebaste kentinden gelmektedir
Roma İmparatoru Augustus tarafından kurulan Sebaste kenti, Roma döneminin en önemli 12 kentinden birisi olarak kabul edilmektedir. Bizanslılar döneminde büyük bir önem kazanan Sebaste kenti, M.S. 9. Yüzyıldan itibaren bir piskoposluk haline gelmiştir.
Sivaslı ilçemizin adı bir rivayete göre Sebaste kentinden gelmektedir. Roma imparatoru Augustus'u onurlandırmak için verilen ünvanlardan biri "Sebaste" (Saygın kişi) dir. Zamanla imparatorların şöhretlerini arttırmak için kentlere de Sebaste ismi verilmiştir. Kırım'da yer alan Sebastopolis, Sivastapol halini almış. Sivas şehrindeki antik Sebaste kenti bugünkü Sivas şehrine adı vermiştir. Sivaslı ismi de diğer şehirler gibi Sebaste antik kentinden gelmektedir.
İlçemize isim kaynağı olan bu tarihsel olay, en akla yatkını ve tarihi kaynaklara göre en doğrusu olanı gibi görünmektedir.
2- Sivas’tan kaçarak buraya iskân tutan ilk Türk boylarından almıştır
Bu iddia, Uşak üzerine yaptığı tarihi araştırmalarla tanıdığımız Araştırmacı yazar Sayın Ömer Aşcı tarafındandan “Uşak Yerel Tarih” adlı web sitesinde dile getirilmiştir.
Sayın Aşcı’nın araştırmasını aynen yayınlıyoruz:
“Danişmendoğlu Yağbasan, 1164 yılında Anadolu Selçuklu Devleti’ne isyan eder. Danişmendli Beyliği (Danişmendliler Beyliği): (1080–1178) Sivas merkez olmak üzere Çorum, Tokat, Niksar, Amasya, Malatya, Kayseri şehirleri civarında hüküm süren Anadolu beyliğidir. Sultan II.Kılıçarslan da Sivas’ta gerçekleşen bu isyanı bastırır. Sivas’tan güç bela kaçan Yağbasan, Bizans’a sığınıyor, Bizans da Yağbasan’a yerleşim için o dönem Selçuklu-Bizans sınır bölgesi olan Sivaslı Selçikler bölgesine iskan edilirler.
Günümüzde Uşak iline bağlı Sivaslı ilçesi Selçikler Kasabası olarak bilinen bu bölge Uşak'ta ki ilk Türk iskanına sahne olmuştur.
Sivaslı’nın ismi de buradan geliyor. Miryekefalon Savaşı’nda Bizans saflarında yer alan Yağbasan, mağlubiyet sonrasında Balıkesir taraflarına kaçmak zorunda kalıyor ve sonrasında Karesi Beyliği’ni kuruyor.”
3- Pir Sultan Abdal’ın çocukları Sivas’tan sürgün edilerek yöreye yerleşti
Sivaslı ilçemize isim kaynağı olduğuna dair son iddia ise 16. Yüzyılda Sivas’ta yaşamış olan büyük halk ozanı Pir Sultan Abdal ile ilgilidir.
O dönemde Osmanlı tahtında oturan Kanuni Sultan Süleyman İran şahı 1. Tahmasb ile savaşmaktadır. Pir Sultan Abdal, İran şahına casusluk yaptığı gerekçesi ile melekti Sivas’ta Hızır Paşa tarafından asılır.
Çocukları ve torunları da Uşak tarafına sürülür ve Sivaslı ilçesinin olduğu bölgede zorunlu iskâna tabi tutulur.
Halk arasında “Sivaslı elinden gelenler” manasında “Sivaslılar şöyle yaptı, böyle yaptı” derken ilçenin adı kendiliğinden Sivaslı olarak ortaya çıkmış oldu.
Bu söylenti ne kadar doğrudur bilinmez. Ancak kafaları karıştıran şöyle de bir durum var:
Pir Sulan Abdal Sivas elinin Yıldızeli Yaylası Banaz köyündendir. Kendisi idam edildikten sonra İlçemize sürgün edilen boyunun bir kısmı, bugünkü Banaz ilçesine göçerek burasını mesken tutmuşlar ve Banaz adı da buradan gelmiştir.
Bu rivayeti doğru kabul edersek, Pir Sultan Abdal’ın çocukları, hem Sivaslı hem Banaz ilçesi olmak üzere ilimizde 2 yerleşim alanına birden isim kaynağı olmuşlardır.
(SALİH KILINÇ / ARAŞTIRMA)
