Aşçı, https://www.yesilsivasligazetesi.com/ İnternet Haber Sitesi okurları için, 101 yıl önce Uşak’ta yaşanan İslamköy Baskını” ile ilgili çok az bilinen olayları arşivlerden tarayarak gün yüzüne çıkardı.
11 Nisan 1921 Birinci İslamköy Baskını
İkinci İnönü Savaşı'nda Türk Ordusu'nun galibiyeti ile Yunan Küçük Asya Ordusu'nun 3.Yunan Kolordu'su çıkış mevzilerine geri çekilmişti. Bolvadin-Çay hattına kadar ilerlemiş olan 1.Yunan Kolordu'su ise 7 Nisan 1921 günü Afyonkarahisar'ı da boşaltarak Dumlupınar-İslâmköy-Uşak hattına çekilmiştir. Güney Cephesi Kumandanı Albay Refet (Bele) Bey, Sandıklı Müfrezesi 'ni takviye kıtalarla Yunan Küçük Asya Ordusu'nun yan ve gerilerine taarruz etmekle görevlendirilmiştir. Dinar Havalisi Komutanlığı bütün kuvvetlerini Sandıklı Müfrezesi 'ne destek vermek amacıyla Şalcı Köyü ve Ahat Köy’ü istikametine göndermiştir.11 Nisan 1921 günü Yunan Küçük Asya Ordusu'nun İslamköy'de bulunan 1.Kolordu'suna Güney Cephesi Komutanlığı 12. Kolordu Komutanlığı’na bağlı Sandıklı Müfrezesi tarafından baskın taarruzu gerçekleştirilmiştir.
Güney Cephesi Kurmay Başkanı Ahmet Zeki(Soydemir) Bey tarafından Konya Bölge Komutanlığı’na 11 Nisan 1921 tarihi ile gönderilen harp raporunda İslâmköy Baskını ‘ndan şöyle bahsetmektedir ;
(…)bu kesime gönderilen Sandıklı Müfrezesi Doğla Köyü (Yazıtepe köyü) üzerinden Ahat Köy’e geçmiş, geceyi Ulupınar’da geçirmişti. Müfreze tedarik edilen kuvvetlerle takviye edilerek İslamköy’deki Yunanlılara baskın yapmaya hazırlanıyordu.
Genelkurmay Başkanlığı tarafından yayınlanan Türk İstiklal Harbi Serisi isimli eserde İslâmköy Baskını ‘ndan şöyle bahsedilmektedir ;
(…)Saat 15.40‟ta İslâmköy ve Banaz’daki Yunan birlikleri ve ağırlıklarına düşünülen baskın yapılmış ve İslamköy’deki Yunan birliği dağıtılmıştı. Müfreze Komutanı verdiği raporda, 13. Yunan Tümeni Murat dağından, Oturak istasyonuna inmekteydi. Banaz ve Uşak arasındaki Yunan telefon hattının tahribi için de bir müfreze gönderilmişti. Ayrıca çekilen Yunanlıların yolunu kesmek üzere Hamam Boğazı’na da bir müfreze sürülmüştü.
İslâmköy Baskını sonrası mevcut cephe vaziyeti Sandıklı Müfreze Komutanı Kaymakam Mazhar Bey’in 13 Nisan 1921 tarihinde 41. Tümen Komutanı Şerif Bey’e gönderdiği harp raporunda şöyle izah edilmekteydi ;
Sağ taraf Hamam Boğazı’ndan başlıyordu. Sol taraf ise Şabanköy’ ün iki kilometre kuzeyinde Hasanköy ’ün güneybatısına kadar olan kesimdi. Hamam Boğazı’nda bir takım piyade mevcuttu. Tümenin sol kanadını güvenlik altına almak için Hamam Boğazı seksen kişilik bir piyade kuvvetiyle takviye edilecekti. Hasanköy çevresinde de Konya Atlı Müzaheret Alayından 100 asker ile bir makineli tüfek bulunuyordu. Bu müfrezeler Süvari Binbaşı Salih Bey’in Komutasındaydı.
Sandıklı Müfrezesi ’nin buradaki amacı, geri dönmekte olan Yunan kuvvetleri üzerine taarruz ve baskın yaparak onları şaşırtmak ve toplanmasına fırsat vermemekti. Yunan ağırlıklarının bulunduğu bölgelere gece baskınları düzenlenerek onlara göz açtırılmayacaktır.
13 Nisan 1921 II. İslamköy Baskını
Güney Cephesi Komutanlığı 12. Kolordu Komutanlığı’na bağlı Sandıklı Müfrezesi tarafından 13 Nisan 1921 günü İslamköy’deki Yunan ağırlıklarına, lojistik hatlarına ikinci bir baskın yapılmıştır. Amaç geri dönmekte olan Yunan Küçük Asya Ordusu I. Yunan Kolordu’su üzerine taarruz ve baskın yaparak onları şaşırtmak ve toplanmasına fırsat vermemektir. İkinci İslâmköy Baskını, bir buçuk saat sürmüş ve büyük bir fedakârlıklar çarpışan Sandıklı Müfrezesi cephane yetersizliğinden dolayı ikmal için Ahat Köy’e çekilmek zorunda kalmıştır. İslâmköy, Ahadköy ile Hasanköy çevresinde üç bölük Yunan piyadesi ve 21 Yunan süvarisi vardır. Diğer taraftan, Toklusivrisi ve Balcıdamı hattı yukarısına, Sandıklı Müfrezesi Komutanı Mazhar Bey tarafından keşif için iki adam gönderilmiştir. Sandıklı Müfrezesi tekrar taarruza geçip Şabanköy kuzeyindeki bir bölük Yunan süvarisini geri çekilmek zorunda bırakmıştır. İslamköy’den gelen köylülerin ifadesinden de anlaşıldığı üzere Yunanlılar önce dağılmış ise de sonradan takviye edilmişlerdir. İslamköy’deki Yunan Küçük Asya Ordusu I. Yunan Kolordu’suna Sandıklı Müfrezesi tarafından 13 Nisan 1921 günü yapılan İkinci İslâmköy Baskını başarıyla sonuçlanmıştır.
İkinci İslâmköy Baskını ’nın kayıtlara geçen seyri şöyle aktarılmaktadır;
(…)yüzden fazla ölü ve yaralı verdirildi. Yunanlılar Sandıklı Müfrezesi’ nin saldırısı karşısında bütün ağırlıklarını, Banaz, İslâmköy istasyon ve civarından büyük bir telaş içerisinde Uşak’a nakletmeye başlamıştı. Hamam Boğazı kuzeyindeki sırtlarda Yunanlıların bir bölük piyadesi ile 20 kadar süvarisinin görülmesi üzerine, oradaki müfreze de taarruz ederek bu kuvvetleri uzaklaştırmıştı.
Kaynaklar: ATASE İSH, Kutu No: 741, Gömlek No: 114, Belge No: 114-1
Türk İstiklâl Harbi, II. Cilt Batı Cephesi 3. Kısım, Genelkurmay Başkanlığı Harp Tarihi Dairesi Resmi Yayınları, Ankara, 1972,s.557
Askeri Tarih Belgeleri Dergisi, Belge No: 2466, Yıl: 41, S: 94, Mayıs 1992, s. 125.
Ordam Münevver Aydın, Millî Mücadele'de Sandıklı ve çevresi (1919-1922),2012,Afyonkarahisar,s.66
