Uşak’ın 15,16 ve 17. Yüzyıllarda dokunmuş tarihi halıları dünyanın ve ülkemizin dört bir yanında en ünlü müzelerde sergilenirken, Uşak’ta bir tane bile olmaması Uşaklıları üzüyor.
Tarihi Uşak halıları bugün; Paris Louvre Müzesi, Floransa Bardini Müzesi, New York Metropolitan Sanat Müzesi, Philedelphia Müzesi, Londra’daki Victoria ve Albert Müzesi, National Gallery of Art, Budapeşte Milli Müzesi gibi dünyanın en çok ziyaret edilen müze ve sanat merkezlerini süslüyor. Milyonlara insan her gün bu tarihi halılarımızı görmek için bir biri ile yarışıyor.
Yurt içerisinde de; İstanbul Türk ve İslam Müzesi, Berlin İslami Sanatları Müzesi, İstanbul Vakıflar Halı Müzesi, Konya Mevlana Müzesi, Ankara Vakıf Eserleri Müzesi, Eskişehir Odunpazarı Müzesi ve Çanakkale Arkeoloji Müzesi gibi ülkemizin en önemli ve büyük müzelerinde en nadide eserler olarak sergileniyor.
Ne yazık ki; ülkemizde ve dünyada milyonlarca insanın görmek için birbiri ile yarıştığı bu tarihi eserlerin dokunduğu topraklarda bir tane bile yok. Uşak’ müze envanterine kayıtlı en eski Uşak halısı sadece 110 yıllık.
Şu anda Vakıflar Genel Müdürlüğü depolarında Uşak’tan götürülen yaklaşık 70 kadar tarihi Uşak Halısı ve kilim bulunduğu, bürokratik nedenlerden dolayı Uşak’a verilmediği öğrenildi.
Uşak Halısı, dokunduğu topraklara geri dönmelidir. Halımızın Uşak’ta sergilenmesi konusunda tüm Uşak ve yöneticileri bir kampanya düzenlemelidir.
Bu konuda Uşaklı ne düşünüyor? Uşak’ın önde gelen araştırmacılarına ve kültür dernek başkanlarına sorduk.
Cengiz Doğan (Arkeolog Uşak Kent tarihi Müzesi Müdürü): “Uşak Halıları, Orta Asya’dan Selçuklular tarafından getirilmiş, Özgün bir şekilde Uşak’ta dokunmaya başlanmıştır.
Kanuni Sultan Süleyman zamanında yabancılara tanınan kapitülasyonlardan yararlanan Avrupalı Levantenler, İzmir’de Uşak halılarını görmüş, Halılar İzmir Halısı diye pazarlanmış. O dönemlerde İngiltere’de insanlar ısınmak için evin tabanına saman serpermiş. Levantenlerin getirdiği halıları hem çok güzel bulmuşlar, hem de sıcak tutması için sermeye başlamışlar. Zamanla Avrupa’da Uşak Halısı kullanmak zenginlik ve gösteriş haline gelmiş.
Tarihi Uşak Halıları, camilerden ve köy odalarından uyanık tüccarlar tarafından yeni halılarla değiştirilerek yurt dışına fahiş fiyatlarla da satıldığını biliyoruz.
Uşak’ın köklü ailelerinde Uşak Halıları mutlaka vardır. İkan edip o halılarında sergilenmesini sağlayabiliriz. Uşak halılarını Uşakta sergilenmesi için bir kampanya düzenlenmesinin yararlı olacağını düşünüyorum.”
Mehmet Zekai Keyvanoğlu (Uşak Tanıtım ve Kültür Gönüllüleri Dernek Başkanı): “Uşak Halısı doğduğu topraklara layıktır. Tarihi Uşak Halıları dokunduğu topraklara geri dönmelidir. Derneğimiz halılarımızın gelmesi için yapılan tüm çalışmalara destek olacaktır.”
Mehmet Sezai Keyvanoğlu (Şair, Yazar – Uşak Araştırmacısı): “Bu halıları, büyük annelerimiz bu topraklarda dokumuş. Uşaklı olarak üretmişiz. Ama sahip çıkamamışız. Uşak Halısına sahip çıkmak gerekir. Uşak Halılarının bir an önce Uşak’a gelmesini ve dokunduğu topraklarda sergilenmesini istiyorum.”
(SALİH KILINÇ / HABER)
