İşte Uşak Araştırmacısı Ömer Aşçı’nın o araştırması:
30 Mayıs 1919
Paris Barış Konferansı'nın 18 Ocak 1919 tarihinde başlamasıyla ilerleyen görüşmelerde Yunan Başbakanı Venizelos toprak taleplerini içeren bir muhtıra yayınlamıştır. Yunan Devleti Anadolu’daki soydaşlarını korumak için İzmir'e asker çıkartmasına izin verilmesini istemektedir. Bu haberlerin Anadolu'ya ulaşmasıyla İttihat ve Terakki Fırkası İzmir Kâtibi Mesulü(Ege Bölge Sorumlusu)Mahmut Celalettin(Bayar)Bey, Ödemiş Kazası'na geçerek 1919 yılının mart ayında gizli bir teşkilat kurmuştur. Ödemiş’te kurulan gizli cemiyetin başı çeken üyelerinden biri de Saruhan Vilayeti Eşme Kazası eski Kaymakamlık Özel Kalem Müdürü İnceoğlu Şevket(İnce)Bey ve oğlu Refik Şevket(İnce) idi. İzmir'in işgal edildiği 15 Mayıs 1919 günü yapılan toplantıda silahlı direniş kararı alınmıştı. Ödemiş Gizli Teşkilatı üyelerinden Birgili Salih Vecdi (Can) Bey, cemiyetin tek silahlı gücü olan Poslu Mestan Efe’nin danışmanlığı görevine getirilmiştir. 6.Ordu Kıdemli Yüzbaşısı Hasan Hulusi(Kutluoğlu)Bey, Mondros Mütarekesi sonrası Harbiye Nezareti Levazım Dairesi 5.Şubesi'ne atanmasına rağmen göreve başlamayarak Anadolu'ya geçmiş ve İzmir'in işgal edildiği sırada Saruhan Vilayeti Eşme Kazası ‘nda iken istifa etmiştir. Yunan Küçük Asya Ordusu İzmir Sancağı ’nın idari sınırlarını aşarak 20 Mayıs 1919 günü taarruza geçmiş ve 21 Mayıs'ta Menemen, 25 Mayıs’ta Bayındır,26 Mayıs’ta Manisa,29 Mayıs’ta Turgutlu ve 29 Mayıs’ta Tire kazalarını direniş olmadan işgal etmiştir. Yunan Küçük Asya Ordusu’na karşı Kurtuluş Savaşı’nın başlangıcı kabul edilen ilk örgütlü sivil direniş Ödemiş Kazası ’nda gerçekleşmiştir. Poslu Mestan Efe, danışmanı Hacı Kara Ahmet oğlu Salih (Özben) Bey ve arkadaşlarının ısrarına rağmen önce Kuvayi Milliye ’ye katılmaya istekli olmasına rağmen savaşa girmemiştir. Ödemiş Kazası ’nın işgal edilmesiyle Kuvayi Milliye birlikleri Bozdağ yönünde geri çekilmiştir. Birgili Salih Vecdi(Can) Bey’in Poslu Mestan Efe ve Hacı Kara Ahmet oğlu Salih (Özben) Bey’e yolladığı mektuplarda Kula ve Eşme Kazasında Kuvayi Milliye teşkilatı kurulduğu şöyle kaydedilmiştir ;
“Ödemiş’in Yunanlar tarafından işgal edilmesiyle birlikte silahların büyük bir kısmı Yunanların eline geçmişti; ancak Hacı Kara Ahmetoğlu Salih Bey ve beş arkadaşı ellerinde bulunan silahlarını teslim etmediler. Bu kişiler, Bozdağ bölgesine geldiklerinde, Salih Vecdi Bey’den, Kula ve Eşme’de Kuvayi Milliye teşkilatı kurulduğunu ve silahlarını bir an evvel teslim etmeleri gerektiğini söyleyen bir mektup almışlardı. Aynı mektup, Mestan Efe’ye de gelmişti.”
Fotoğraf:Kaynak: Sevgi Efe(Mursallı İsmail Efe’nin Torunu)
(Soldan itibaren oturanlar)Sarı Efe Edip Bey, Celal Bayar, Refik Şevket İnce, Mursallı
İsmail Efe ve zeybekler
Kaynaklar: Celal Bayar, Ben de Yazdım, Cilt 6,s.4 Sabah Yayınları, İstanbul,1997
https://www.msb.gov.tr/.../a6981308-b37f-4657-8642...
Ali Orhan İlkkurşun, Haydin Efeler, Ege Ekspres Gazetesi, İzmir,29 Mayıs 1958, s. 4
Türk Parlamento Tarihi: Millî Mücadele ve T.B.M.M. I. dönem 1919-1923,3.Cilt,Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları No:6,s.569
Sıtkı Aydınel, Güneybatı Anadolu’da Kuva-yı Millîye Hareketi, Kültür Bakanlığı Yayınları Ankara, 1993,s.237; Miralay Bekir Sami Günsav ’ın Kurtuluş Savaşı Anıları, Cem Yayınları, İstanbul, 1994,s.71
