Gündem

Kuvayi Milliye Müfrezelerinin Uşak Kazasını İşgal Süreci

Uşak Tarihi üzerine yaptığı araştırmalarıyla tanınan Sayın Ömer Aşçı bu kez; “Kuvayi Milliye Müfrezelerinin Uşak Kazasını İşgal Süreci’ni yine tozlu arşivlerden gün yüzüne çıkarmayı başardı

Seher ZEYBEK 28.07.2024 - 12:08

İşte Sayın Aşçı’nın o araştırması:

İzmir'in işgalinden sonra Batı Anadolu'da yapılan kongrelerin ilki olan Birinci Balıkesir Kongresi 28 Haziran 1919 günü toplanmıştır. Birinci Balıkesir Kongresi 13 Temmuz 1919 günü açıkladığı karar metninde Batı Anadolu’nun çeşitli yerlerinde oluşturulan cepheleri tek merkezden yönetecek bir yönetim kurulu oluşturulması, maddî kaynakların tespit edilerek bütçe oluşturulması, seferberlik ilan edilmesi ve işgal bitinceye kadar silahlı mücadelenin sürdürüleceğini ilan etmektedir.

Erzurum Kongresi’nin açılışından iki gün sonra 26-30 Temmuz 1919 tarihleri arası 48 delege ile toplanan İkinci Balıkesir Kongresi’nde Kuvayi Milliye için gelir teminini ikili bir sistem(Maliye ve Levazım Kurulları)’e bağlanmıştır. Maliye ve Levazım Kurulları kendilerine bağlı olan Kuvayi Milliye birliklerinin giderlerini karşılayacak ve yapılan giderler daha sonra genel giderlerden düşülecektir. Kuvayi Milliye için 500 bin liralık bir bütçe öngörülmüş ve bu paranın hepsinin birden tahsil edilemeyeceği ve peyderpey tahsil edilip, masrafların tespit edilebileceği düşünülmüştür. Kuvayi Milliye Müfreze Kumandanları belirlenen parayı toplamaya çalışmaktadır.

1 Ağustos 1919

İkinci Balıkesir Kongresi ’nde belirlenen Uşak Kazası ’nın payına düşen meblağı tahsil etmek üzere gelen Kuvayi Milliye Müfreze Kumandanları hakkında Harbiye Nezareti 1 Ağustos 1919 günü Uşak Kaymakamlığı’na gönderdiği telgrafta şöyle demektedir ;

(…)Uşak'ta hükümet konağını ve kasabayı işgal eden kuvvet kumandanının kim olduğunun ve bu işgalden maksadının ne olduğunun bildirilmesi(…)

4 Ağustos 1919

Harbiye Nezareti İkinci Ordu Müfettişliği ’nden Uşak Kazası ‘nın ahvali hakkında bilgi vermesini istemiştir. İkinci Ordu Müfettişliği ise 4 Ağustos 1919 günü Yirmi Üçüncü Fırka Komutanlığı‘na yazdığı emir yazısı ile olayın tetkik edilmesini istemektedir. Yirmi Üçüncü Fırka Komutanlığı‘nın 4 Ağustos 1919 tarihli cevabi yazısında Uşak Kazası ‘ndaki olaylar şöyle aktarılmaktadır ;

(…)Eşme'den gelen 200 gönüllü süvari, Uşak Kasabası'na dahil edilerek bunlar için komisyonlar oluşturulup gönüllü kaydına ve iane toplanmasına başlandığı(…)

200 gönüllü süvariyle olaysız olarak Uşak'a giren Kuvayi Milliye Müfreze ’sine müdahale etmek amacıyla Kütahya Mutasarrıfı Yirmi Üçüncü Fırka'dan Uşak ve Kütahya'ya bir bölük istemiş ancak fırka mevcudunun azlığı sebebiyle bunun mümkün olmadığı bildirilmiştir.

5 Ağustos 1919

Uşak Kaymakamlığı tarafından 5 Ağustos 1919 günü Dahiliye Nezareti'ne gönderilen telgrafta Uşak Kazası ‘ndaki olaylar şöyle aktarılmaktadır;

(…)Uşak’a gelen Kuvayi Milliye kumandanları Uşak için belirlenen miktarın 60.000 ve mülhak kazaları için 40.000 lira olduğunu bildirmiş ve bu miktarların peyderpey tahsil edileceğini eklemişlerdir.

6 Ağustos 1919

Yirmi Üçüncü Fırka Komutanlığı tarafından 6 Ağustos 1919 günü İkinci Ordu Müfettişliği ’ne gönderilen raporda Uşak Kazası ‘ndaki olaylar şöyle aktarılmaktadır ;

Kuvayi Milliye gönüllülerinin Uşak Hükümet Dairesi'ni işgal etmelerinin ileride memleket ve halk açısından doğru olmadığı(…)

7 Ağustos 1919

Uşak Ahzı Asker(Askerlik) Şubesi 7 Ağustos 1919 günü gönderdiği telgrafla Yirmi Üçüncü Fırka Komutanlığı’na Uşak Kazası ’ndaki vaziyeti şöyle aktarmaktadır ;

(…)Uşak Ahz-ı Asker Şubesi'nden bildirildiği üzere Alaşehir civarından Uşak'a giden Kuvayi Milliye süvarilerinin beyannameler yayınlayarak Uşak'ı milli mücadele bölgesi ilan etmiş ve Uşak halkından gönüllü toplamaya başlamışlardır.

Uşak Kaymakamlığı tarafından 7 Ağustos 1919 günü Dahiliye Nezareti'ne gönderilen telgrafta Uşak Kazası ’ndaki vaziyet şöyle aktarılmaktadır ;

Uşak kaymakamının rahatsızlığı nedeniyle yerine mal müdürünü vekil bırakarak istirahate çekildiği ve Belediye Reisi Ahmed Bey'in istifa ederek yerine azadan Hulusi Bey'in tayin edildiği(…)

Alaşehir'den giden Kuvayi Milliye süvarilerinin neşrettikleri beyannameler üzerine, Uşak ahalisinin de Yunanlılara karşı gönüllü toplamaya başladıkları bildirilmektedir.

20 Ağustos 1919

Dahiliye Nezareti 20 Ağustos 1919 günü Harbiye Nezareti’ne gönderdiği yazıyla Uşak Kazası ’ndaki vaziyet şöyle aktarılmaktadır ;

Uşak'ta milli ordu erlerini kumanda eden Tahsin Bey'in aldığı kuvvetle Alaşehir'e hareket ettiği ve yerine Süleyman Bey'in geldiği(…)

24 Ağustos 1919

Dahiliye Nezareti 24 Ağustos 1919 günü Harbiye Nezareti’ne gönderdiği yazıyla Uşak Kazası ’ndaki vaziyet şöyle aktarılmaktadır ;

Redd-i İlhak Heyeti'nin Uşak'tan Gedüs(Gediz)'e geçtiği ve orada heyetin teşkili üzerinde çalıştıkları(…)

Kaynaklar: ATESE, İSH 1, Kutu No:20,Gömlek No:0,Sıra No:75,01.08.1335

ATESE, İSH 1, Kutu No:20, Gömlek No:0,Sıra No:88,04.08.1335

ATESE, İSH 1, Kutu No:20,Gömlek No:0,Sıra No:59,04.08.1335ATESE, İSH 1, Kutu No:97,Gömlek No:0,Sıra No:62,04.08.1335

ATASE, İSH 1, Kutu No:20, Gömlek No:0, Sıra No:93,5-6 Ağustos 1335

ATESE, İSH 1, Kutu No:20,Gömlek No:0,Sıra No:64,06.08.1335

ATESE, İSH 1, Kutu No:20,Gömlek No:0,Sıra No:98,07.08.1335