Akne: Nedenleri, Türleri ve Tedavi Yöntemleri
Akne, cildin yağ bezlerinin tıkanması, şişmesi ve bakterilerle iltihaplanması sonucu oluşan bir cilt hastalığıdır. Genellikle ergenlik döneminde başlar, ancak otuzlu ve kırklı yaşlara kadar devam edebilir. Sivilceler, yüz, sırt, kol ve göğüs bölgelerinde en sık görülür ve tedavi edilmezse kalıcı izler bırakabilir.
Akne Oluşumuna Etki Eden Faktörler
- Genetik: Ailede akne öyküsü varsa, çocuklarda da akne görülme riski artar.
- Hormonlar: Testosteron gibi hormonlar, yağ bezlerinin fazla sebum üretmesine neden olabilir. Testosteron seviyeleri yüksekse ya da yağ hücreleri hormonlara aşırı yanıt veriyorsa akne riski artar.
- Beslenme ve Çevresel Faktörler: Şeker ve yağ oranı yüksek besinler, kalitesiz kozmetik ürünler ve çevresel etkenler akneyi tetikleyebilir.
- İlaçlar: Özellikle hormon içeren ilaçlar akne oluşumunu artırabilir.
- Cildin Yağlı Olması: Aşırı yağ üretimi, gözeneklerin tıkanmasına ve akne oluşumuna neden olabilir.
Sivilce Türleri
-
Akne Vulgaris: Genellikle ergenlerde görülen basit akne türüdür. Yüzde siyah noktalar, kızarık sivilceler ve bazen derin kistler şeklinde ortaya çıkar. Erken tedavi ile izlerin oluşması azaltılabilir.
-
Akne Conglobata: Şiddetli kist ve apselerle karakterizedir ve genellikle gövde bölgesinde görülür. Polikistik Over hastalığı ve adet düzensizlikleri ile ilişkilendirilebilir ve derin izler bırakabilir.
-
Akne Fulminans: Genellikle ergen erkeklerde görülen, ateş, eklem ağrıları ve şiddetli akneler ile karakterizedir.
Sivilce Tanısı ve Ayırıcı Tanısı
Akne, sadece kozmetik bir sorun olarak görülmemelidir, çünkü bazı sağlık sorunları ile ilişkilidir:
- Hormonal Testler: Kızlarda aşırı tüylenme, adet düzensizlikleri ve yumurtalık kistleri gibi belirtiler varsa, hormonal testler yapılması gereklidir.
- Böbrek Üstü Tümörleri: Aşırı hormon salınımına bağlı akne görülebilir.
- Mesleki veya Kimyasal Maruziyet: Ağır yağlar, gres ve bazı kimyasal maddeler akneye neden olabilir.
- İlaç Kullanımı: Bazı ilaçlar sonrası ani ve şiddetli akne oluşumu gözlenebilir.
Sivilce Tedavisi
- Retinoidler: Cildin sebum üretimini düzenlemeye yardımcı olur. Hem krem hem de ağızdan alınan formları mevcuttur.
- Antibiyotikler: Akne tedavisinde etkili olabilir, hem krem hem de oral formları vardır.
- Yağ Bezlerinin Aktivitesini Baskılayan İlaçlar: Yeni komedon oluşumunu önler.
Tedavi edilmeyen akne, skar (iz) bırakabilir. Bu izlerin giderilmesi için kimyasal peeling, mikrodermabrazyon, dermaroller ve lazer peeling gibi yöntemler kullanılabilir.
Sivilceli Cilt Bakımı
- Temizlik: Yüze özel sabunlar veya temizleyici jellerle günde iki kez yıkanmalıdır.
- Güneş Koruyucu: Yağsız güneş kremleri kullanılmalıdır, cildin nemini korur ve tahrişi önler.
- Nemlendirici: Yağsız nemlendiriciler, sivilce ilaçlarının neden olduğu kuruluk ve tahrişi hafifletebilir.
- Komedon Temizliği: Komedonları sıkmaktan kaçınılmalı, kimyasal peeling ve dermatologlar tarafından yapılan özel işlemlerle temizlenmelidir.
Akne tedavisi kişiye özel olabilir ve dermatolog kontrolü ile en uygun tedavi yöntemleri belirlenmelidir. Cilt bakımını düzenli ve doğru bir şekilde yapmak, akne ile başa çıkmanın önemli bir parçasıdır.
