Uşak Cephesi
4 Ekim 1919 İbrahim Kazım Tahtakılıç Eskişehir Cephesinde
Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası İstanbul’dan Ankara’ya uzanan demiryolu hattının önemli duraklarından Eskişehir Tren İstasyonu 22 Ocak 1919 İngiliz kontrol birlikleri tarafından işgal edilmiştir. Anadolu’da bir siyasi ve askerî nüfuz mücadelesi yaşanmaktaydı. Sadrazam Damat Ferit Paşa, giderek güçlenen Kuvayı Milliye örgütlenmesine karşı aldığı tedbirler kapsamında, Eskişehir Mevkii Kumandanı Atıf Bey tutuklanarak 20. Kolordu Komutanı Ali Fuat(Cebesoy)Paşa görevden alınarak yerine vekaleten Hulusi Paşa atanmıştır. Mustafa Kemal Paşa’nın emriyle Ali Fuat(Cebesoy)Paşa’nın komutayı devretmemesi üzerine III. Damat Ferit Kabinesi’nde Harbiye Nazırı Ahmet Hamdi Paşa namı diğer Kiraz Hamdi Paşa 31 Ağustos 1919 günü 20. Kolordu Komutanı Ali Fuat(Cebesoy)Paşa'nın yerine atanmıştır. Kiraz Hamdi Paşa’nın Ankara’daki 20. Kolordu Komutanlığı Karargahı’na gitmesi engellenmiştir. Gerilim giderek artmakta olup Harbiye Nazırı Süleyman Şefik Paşa tarafından 20. Kolordu’ Komutanlığı’nın dağıtılmasına karar verilmiştir. Dağıtılmasına karar verilen 20. Kolordu Komutanlığı yerine Kiraz Hamdi komutasında Eskişehir merkezli 5. Kolordu kurulmuştur. Sivas Kongresi Heyeti Temsiliyesi,9 Eylül 1919 tarihli kararıyla Ali Fuat Paşa’yı Batı Anadolu Umum Kuvayı Milliye Komutanlığına atamıştır. 20. Kolordu Komutanı Ali Fuat(Cebesoy)Paşa, 9 Eylül 1919 günü 20. Kolordu Komutanlığı’na bağlı birliklerin ve müfrezelerin Eskişehir’de toplanmasını emretmiştir. Ali Fuat Paşa’nın Ankara’dan Sivrihisar’a gelmesi, orada kendisine katılanlarla birlikte kuvvet sayısını artırması hem İngilizleri, hem Kiraz Hamdi Bey’i, hem de Mutasarrıf Hilmi Bey’i telaşlandırmıştır. Kuva-yı Milliye Birlikleri 3 Ekim 1919 günü Eskişehir’de saltanat taraftarlarına halkın desteğiyle galip gelerek şehre hâkim olmuştur. 20. Kolordu Komutanı Ali Fuat(Cebesoy)Paşa komutasındaki Karakeçili Müfrezesi Komutanı Albay Mehmet Arif Bey hatıralarında 4 Ekim 1919 günü Uşak’tan gelen birlikleri zikrederek yaşananları şöyle aktarmaktadır ;
“İngilizlerin arkalamasından istifade ederek Eskişehir'de hâkim bir durum kazanmaya kalkışan Kiraz Hamdi’yi menetmek ve gerekirse Eskişehir'i işgal ederek İngilizleri kovmak üzere Ali Fuat Paşa hazretleri Ankara'dan harekete geçti. Vaziyetten haberdar olan Kiraz Hamdi İstanbul'a kaçmıştır. Zaten Kolordu subayları kendisini tanımamış ve tehdit ediyorlardı. Eskişehir'i işgal etmek üzere hareket eden Ali Fuat Paşa hazretlerinin maiyetine katılan Eskişehir Livası ‘nın birçok Kuvayı Milliye müfrezeleri ve Uşak Müdafaayı Hukuk başkanı İbrahim Efendi’nin emrinde ve jandarma Yüzbaşısı İsmet ve Yüzbaşı Süleyman Serveri Beylerin kumandalarındaki yüzlerce Milli süvari Kütahya ve Eskişehir çevresindeki İngilizlere karşı faaliyete başladılar. İngilizler asla ümit etmedikleri bu milli hassasiyet ve hasmane faaliyet karşısı nda savaşmaktan kaçınarak kuzeye doğru çekildiler (4/5 Ekim 1919)
(SALİH KILINÇ / HABER)
