Türkiye’de en çok kadın cinayeti hangi illerde işlendi? Kadınlar niçin öldürülüyor? Kadınlara kıyanlar kimler?
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu, 2023 Yıllık Veri Raporu yayınlandı
Rapora göre; 2023 yılında erkekler tarafından 315 kadın öldürüldü, 248 Kadın şüpheli şekilde ölü bulundu.
2023 yılında kadınlar en çok evlerinde öldürüldü
2023 yılında öldürülen kadınlardan %65’i evlerinde öldürüldü. Bireylerin kendini en çok güvende hissetmesi gereken yer olan evler bu yıl da 205 kadına mezar oldu. Bu veriler gösteriyor ki en güvenli alan olarak görünen evler kadınlar için en güvensiz alanlar haline gelmiş durumda. Toplumun temel yapı taşı olarak gösterilen aileler, birçok kadının hayatına mal oluyor. Geçtiğimiz aylarda Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı'nın belirttiği esnek çalışma modeli, kadınların üzerindeki bakım emeği yükünü artırırken aynı zamanda kadınları, yıllardır açıkladığımız verilerde açıkça ortada olan, en güvensiz oldukları alana evlere hapsediyor.
Kadınlar en çok ateşli silahla vurularak öldürüldü
Bu yıl öldürülen kadınların %31’i bir kesici aletle bıçaklanarak öldürülürken %55’i bir ateşli silahla vurularak öldürüldü. 2022 yılında da olan kadın cinayetlerinin %60’ının ateşli silahlarla olması Türkiye’deki bireysel silahlanma hakkındaki yasal düzenlemelerin ne kadar ihmalkar olduğunu kanıtlıyor. Ruhsatsız ateşli silahlara erişimin kolaylığı ve denetimlerin eksikliğinin bedelini kadınlar yaşam özgürlükleriyle ödüyor.
Kadınlar, hayatlarına dair karar aldığı için öldürülüyor
2023 yılında öldürülen kadınların %58’inin hangi bahaneyle öldürüldüğü tespit edilemedi. Kadınların hayatlarını kaybetmesine sebep olan şiddet olaylarında nedenleri ve failin kimliği açığa çıkarılmadıkça, suçluların hesap vermesi ve toplumun önleyici önlemler alması engellenmiş olur. Bahanesi bilinen kadın cinayetleri arasında ise kadınların yaklaşık %70’i hayatlarına dair karar aldıkları için erkekler tarafından öldürüldü. Bu demek oluyor ki kadınlar en çok ayrılık, boşanma vb. gibi kendi özgür iradeleriyle hayatlarına dair aldıkları kararlar nedeniyle ölüme sürükleniyor.
2023 yılında kadınlar en çok evli olduğu erkek tarafından öldürüldü
Bu yıl öldürülen kadınların %41’i evli olduğu erkek tarafından öldürüldü. Bunun yanı sıra evli olduğu erkek tarafından öldürülen 30 kadının fail ile boşanma aşamasında olduğunu görüyoruz. Kadınlar, en temel insan haklarından biri olan özgürlüğü ve güvenliği için mücadele ederken, boşanmak istediklerinde karşılaştıkları şiddetin pençesinde hayatlarını kaybediyorlar. Kadınlar için boşanma kararı almak bu kadar zorken bir de nafaka hakkının tartışmaya açıldığını görüyoruz. Bu alanda en yetkili makam olan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı göreve ilk geldiğinde ‘Nafaka erkekleri mağdur ediyor’ diye açıklama yapabiliyor. Ekonomik eşitsizliği ortadan kaldırmak, kadınların ekonomik olarak güçlendirilmesi ve toplumsal refahın artırılması devletin öncelikleri arasındayken yetkililer nafaka hakkını tartışmaya açıyor. Kadınları yoksullukla şiddet arasında bir seçim yapmak zorunda bırakıyorlar.
Her yaştan kadın erkekler tarafından öldürüldü
Embriyodan cenine, bebekten çocuğa, erişkinden yaşlıya kadar tüm kadın cinsiyetteki bireylerin sadece cinsiyetlerinden dolayı ya da toplumsal cinsiyet kimliği algısına aykırı eylemleri bahane edilerek, bir erkek tarafından öldürülmesi ya da intihara zorlanmasını kadın cinayeti olarak değerlendiriyoruz. Bu yıl verilerimizde gördüğümüz de bu ülkede kadınların yaşları farketmeksizin erkekler tarafından toplumsal cinsiyet kalıplarına zorlandığı ve bu bahanelerle öldürüldüğünü gösteriyor. Bu yıl öldürülen kadınların %35’i 19-35 yaş arası genç kadınlar. Genç kadınlar ayrılmak istediklerinde, çalışmak istediklerinde, hayatlarına dair karar almak istediklerinde ölümle karşılaşıyorlar. Öldürülen genç kadınların %39’u hayatlarına dair karar aldıkları için öldürüldü.
Cezasızlık sistemi 2023’te de devam etti
Cezasızlık, suçlulara tekrar suç işleme cesareti veriyor. 2023 yılında yaşanan kadın cinayetlerinden %10’unda faillerin adli sicil kayıtlarının olduğunu görüyoruz. Ne demek bu? Bu cinayetlerin başka bir suçtan suç kaydı olan, hüküm giymiş olan, cezaevinden izinli çıkmış olan failler tarafından gerçekleştirilmesi demek. Bu yıl Eylül ayında öldürülen Damla Dakım, ‘Kasten öldürmeye teşebbüs' suçundan hükümlü olduğu açık cezaevinden izinli çıkan Neşet Güneş tarafından öldürüldü. 15 yıl önce kadın cinayeti işlemiş bir fail 7 yıl tutuklu kaldıktan sonra serbest bırakıldı. Fail bu sefer evli olduğu Özlem Küçükyılmaz’ı ve annesi Nezife Çetingök’ü öldürdü. Fatoş Çetin’i bıçakladığı için cezaevine giren fail Mehmet Dinç, 4 ay sonra tahliye olup Fatoş Çetin’i bıçaklayarak öldürdü. Eylemsizlik ve indirimlerle dolu bir adalet sisteminden vazgeçilmeli ve kadınların korunduğu mekanizmalar etkin bir şekilde yürütülmelidir. Cezasızlık devam ettikçe, koruyucu ve önleyici tedbirler uygulanmadıkça kadın cinayetleri artmaya devam ediyor.
Kadınlar koruma kararına rağmen öldürüldü
2023 yılında toplam 28 kadın koruma kararlarına rağmen öldürüldü. Devlet tarafından verilen ve uygulanması gereken bu tedbir kararları kadınlar için can simitidir. Ancak 28 kadın koruma kararları uygulanmadığı için öldürüldü. İlgili kolluk kuvveti soruşturma geçirdi mi? 6284 uygulanmıyor, kadınlar öldürülüyor. Öldürülen 291 kadının tedbir kararı durumu tespit edilemiyor. Bu kadınların tedbir kararı alabilecekleri kurumlara erişebilirliklerinde bir aksaklık olduğunu gösteriyor. Baskıdan, korkudan kolluk kuvvetine gidemiyorlar ya da karakollardan geri gönderiliyorlar. Diğer bir durum ise; kadınların tedbir kararı olup olmadığı bilinmiyor, gizleniyor.
Failler, kadınların yakınlarını da hedef alıyor
2023 yılında toplam 315 kadın cinayeti işlendi. Bu kadın cinayetlerinin 62’sinde kadınlar yakınlarıyla birlikte hedef alındı. Bunların 41’inde kadınlarla birlikte yakınları da öldürülürken; 21 olayda da kadınların yakınları yaralandı. Artık erkek şiddeti sadece kadınları değil, aynı zamanda kadınların korumak için mücadele eden yakınlarını da hedef alıyor. Bu, faillerin, önleyici olmayan politikaların ve yetkililerin sorumsuzluğunun bir sonucudur. Kadınları korumak yerine şiddeti cesaretlendiren, faillere bu cesareti veren her yetkili, suç ortağıdır. Yetkililerin sorumluluklarından kaçışlarına, suçlulara cesaret veren politikalarına ve kadınların can güvenliğini hiçe sayan tutumlarına karşı mücadelemiz devam edecek.
Ulaşabildiğimiz verilere göre bu yıl öldürülen 315 kadının 162’sinin çocuğu vardı, 3’ü hamileydi. 134 kadının ise çocuk sahibi olup olmadığı tespit edilemedi.
Ulaşabildiğimiz verilere göre bu yıl öldürülen 315 kadının 155’i evli, 72’si bekardı. 88 kadının ise medeni haline dair bilgi tespit edilemedi.
Uşak'ta 2023 yılında işlenen kadın cinayetleri
Türkiye’de en çok kadın cinayeti işlenen iller; İstanbul (49), İzmir (27), Ankara (22) ve Antalya (18) gibi büyük iller oldu.
Uşak’ta 2023 yılında işlenen tek kadın cinayeti, Eşme ilçesinde yaşanmıştı. Tarihler 22 Nisan 2023 ‘ü gösterirken Eşme ilçe merkezinde, yatalak eşi Ayşe Mandal'ı (52) av tüfeğiyle vurarak katleden Alattin Mandal isimli erkek, aynı silahla kendi yaşamına da son vermişti.
. Alattin Mandal, iddiaya göre, Parkinson hastası yatalak eşi Ayşe Mandal'ı belirlenemeyen bir nedenle boynundan av tüfeğiyle ateş ederek öldürmüştü.
Alattin Mandal, aynı tüfekle kendisine de ateş ederken, silah seslerini duyanların ihbarı üzerine olay yerine jandarma ve sağlık ekipleri gelmişti.
Olay yerine gelen sağlık ekiplerince yapılan kontrolde karı- kocanın yaşamını yitirdiği belirlenmişti.
İllere göre 2023 yılı kadın cinayetleri verileri ise şöyle:
(SALİH KILINÇ / HABER)
