OĞUZ BAYAT BOYU
Kuzey-Suriye’deki Türkmenler arasında çok önemli bir Bayat Boyu yaşamaktadır. Kuzey-Suriye’de Türkmen topluluğunu, Boz-Ok koluna bağlı üç boy, Bayat, Avşar ve Beğ-Dili boyları teşkil eder. Dulkadiroğulları, İnaloğulları, Köpekoğulları, Gündüzlüler, Kutbeğioğulları, Bozcaoğulları aileleri bu üç veya iki (Bayat-Avşar) boydan çıkmıştır. Dulkadiroğullarının hizmetinde daima Bayatlar görülmektedir. Bayatlar’dan geldiğini kesin olarak bilinen başka bir aile ise Bozca-oğulları’dır. Asi ırmağı kıyısında yapılan bir savaşta Bayatlar’ın başında bulunan B o z ca -B e ğ ,ırmağa düşerek boğulmuştu. Bu tarihten sonra Bayatlar’ın başındabulunan aile bu beğe izafeten Bozcalu, Bozca-oğulları anılmaya başlanmıştır.
1-HALEP TÜRKMEN BAYAT BOYU: Bayatlar Haleb Türkmenleri’nin üçüncü boyu (tâife) olarak zikredilmekte ve 20 obadan müteşekkil bulunmaktadır. Bu obaların ilkini Bayatlar’ın başında bulunan BOZCA ailesi mensupları meydana getiriyor.Bundan sonra Pehlivanlı obası Bayatları geliyor. 17. yüzyılda Avusturya’ya yapılacak sefere 200 Pehlivanlı askeri çağrılıyor. Pehlivanlı Askerlerinin başında şu beğler bulunuyordu: Pehlivanoğlu İsmail Bey, Pehlivanoğlu Hacı Musa Beğ, Pehlivanoğlu Battal Beğ, Pehlivanoğlu Hacı Abbas Beğ oğlu, Haşan Beğ oğlu Mehmed Beğ, Ali Beğ oğlu Mirza Beğ, Biberoğlu Assaf Beğ, Tatar-İlyaslu obası kethüdası, Kuzu-gündenli oymağı kethüdası, Bayadı kethüdası.
2-ŞAM VE TRABLUS CEPHESİ BAYATLARI
3-BOZ ULUS BAYATLARI: Boz-Ulus’un Dulkadırlı kolunda bulunan ve Şam Bayadı adını taşıyan oymağı.
4-DULKADİRLİ BAYATLARI: ( Ş am-B a y a d ı ) :Dulkadırlı eli’ne dahil bulunan Bayatlar Şam-Bayadı adını taşırlar, Bu Bayat kolu, Kuzey-Suriye Bayatlarına.mensuptur.
5-BOZ OK BAYATLARI: Boz-Ok Şam-Bayatları bu bölgenin Gedük yöresinde yaşamaktadırlar. Bu yöre Kayseri’nin kuzey doğusunda, Gemerek ile Mancılık arasındaki topraklan kaplamaktadır. Burada yaşayan Şam-Bayatları Hızırlu, Hasancılu, Kesmezlü, Şeyhlu, Şarklu, Kızıl-Donlu ve Karaca-Koyunlu gibi obalara ayrılmıştır.
6-YENİ İL BAYATLARI SİVAS: Boz-Ok Yozgat yöresindeki Şam-Bayadı obalarının kollarından başkası değillerdir.Yeni-ll ile Boz-Ulus’amensup bulunan Şam-Boyadı oymaklarının nerelerde yerleştikleri hakkında tam bir bilgiye sahip değiliz. Bunlardan bir veya birkaç obanın Çukur-Ova’ya indikleri ve Kara-lsalı kazasında bugün kendiadları ile anılan köyde yerleştikleri anlaşılıyor
7-ULU YÖRÜK BAYATLARI: Ulu-Yörük topluluğuna bağlı teşekküllerden biri de İnallu oymağındandırlar. Amasya çevresinde yaşamakta olan inallu teşekkülü arasında Şam-Bayadı adlı obalara rastlanır.
8-ANKARA BAYATLARI: Ankara’nın Kalecik ilçesinde yurd tutmuşlardır..Çuna, diğeri de Tavşancık köylerinde yerleşmişlerdir.
9-MARAŞ ADIYAMAN BESNİ BAYATLARI: Besni Behisni ilçesi Korucu Köyü, Antakya’da Hacılu köyünde kışladıkları görülüyor.
10-KÜTAHYA BAYATLARI: Bayat adını taşıyan bir oymak Kütahya Yörükleri arasındadır. Kütahya’nın Geyikler yöresinde yaşayan Bayat adlı bir oymak vardır.
11-UŞAK BAYATLARI: Uşak yöresinde yaşayan Boz-Guş adlı büyük bir oymağın obaları arasında Kara-Bayat adlı bir oymak vardır.
12-ANTALYA TEKE SANCAĞI BAYATLARI: Bayat adlı diğer bir oymağın da Antalya (Teke) sancağında yaşamakta olduğunu biliyoruz.
( Kaynak Prof Dr. Faruk Sümer)
