Uşak’ta, geçmiş yıllarda bolca tüketilen espit (Kanlıca Mantarı) dağlardan toplanarak Pazar tezgahlarında yerini aldı.
Murat Dağı, İlyaslı ve Kayaağıl köylerinde bolca bulunan espit mantarı, bu yıl yağışların az olması ve geç yağması nedeniyle az bulunur oldu. Bu nedenle fiyatları 100-120 TL’den satılınca Uşaklılra çok sevdiği bu tattan mahrum kaldı ve üzüldü.
Doğagda kırmızı ve beyaz renkleriyle çam ağaçlarının arasından güçlükle toplana espitler, ya da diğer adıyla Kanlıca Mantarı veya ‘çintar’ doğada kendiliğinden yetişiyor.
Çıntar Mantarı espit ya da Kanlıca mantarı Nedir?
Çıntar mantarı diğer adı Kanlıca mantarı ve espit mantarıdır. Halk arasında genellikle bu iki ismiyle bilinir.
Yenilebilen bir mantar türü olan çıntar, sonbahar mevsiminin ilk yağmurlarıyla birlikte dağlarda ve ormanlarda ortaya çıkar.
Ülkemizin birçok noktasında yetiştirilebilen bu mantar türünün şapkası turuncu renklidir. Çıntar mantarının şapkasının büyüklüğü 4-14 cm arasında değişkenlik gösterebilir. Çıntar mantarı genel anlamda kuru bir mantarken şapka bölümü ıslak, yapışkan bir haldedir.
Genellikle çam ağaçlarının dökülen yapraklarının altında kendiliğinden yetişir. Yağmur suyu ile ıslanır.
Oldukça lezzetli bir mantar türü olan çıntarın mangalda ızgarası yapılabilir. Ayrıca dilerseniz sote, börek, ekmek, turşu ve kavurma yapımında kullanabilirsiniz. Tadı kuzu etine benzetilir.
Çıntar Mantarı Faydaları: Bilmediğiniz 12 Özelliği
Yüksek besin değerine sahip olan çıntar mantarı; kalsiyum, magnezyum, sodyum, demir, B ve C vitaminleri, fosfor, potasyum, niasin açısından oldukça zengindir.
Çıntar mantarı besin değeri ve kalori açısından incelendiğinde 100 gramının ortalama 30 kalori olduğu görülür.
Protein açısından zengin bir besindir. İçeriğinde vücudun ihtiyaç duyduğu tüm aminoasitler yer alır.
Meyve ve sebzeler ile kıyaslandığında çıntar mantarının protein ve mineral açısından daha zengin olduğunu söylemek mümkündür. Bu nedenle özellikle çocuklara yedirilmesi tavsiye edilir. Çocukların hem zihinsel hem de bedensel gelişimlerine olumlu yönde katkıda bulunur.
Adeta bir şifa deposu olan çıntar mantarının sağlık üzerinde onlarca faydası bulunuyor. Çıntar mantarının faydaları şu şekilde özetlenebilir:
Kalori oranı düşüktür. Kilo sorunu olan kişiler tarafından da güvenle tüketilebilir.
Ağrılara iyi gelir.
Bağışıklık sistemini kuvvetlendirir, vücudun savunma mekanizmasını destekler.
Romatizmal hastalıkların sebep olduğu ağrıları azaltır.
Mide rahatsızlıklarına iyi gelir.
Anti aging etkisi vardır. Yaşlanma belirtilerini geciktirir.
Çıntar mantarının suyu özellikle cilt hastalıklarına karşı etkilidir. Sivilcelere iyi gelir.
Kanser hastalarının iyileşme sürecini destekler.
İçeriğindeki yüksek demir oranı sayesinde kansızlık sorunuyla mücadele eder.
Zihinsel yorgunluğu azaltır.
İçeriğindeki folik asit sayesinde kalp damar hastalıklarının oluşumunu engeller.
Kolesterol sorunu olanlar için ideal bir besindir.
çıntar mantarının faydaları
Çıntar Mantarı Nasıl Temizlenir?
Çıntar mantarı toplandığında topraklı olur. Bu nedenle iyice yıkanarak temizlenmesi gerekir. Kesinlikle temizlenmeden pişirilmemelidir.
Çıntar mantarını bol su ile yıkayarak temizleyebilirsiniz.
Ancak bu aşamada mantarı parçalamamaya dikkat etmelisiniz.
Çıntar mantarı bozulur mu, çıntar mantarı buzlukta ne kadar saklanır gibi sorular zihninizde dönüyor olabilir.
Çıntar mantarını çiğ şekilde buzluğa koyarsak yaklaşık 1 ay, pişirerek ya da haşlayarak buzluğa koyarsanız 2-3 ay muhafaza edebilirsiniz.
Çıntar Mantarı Yetiştiriciliği
Ağırlıklı olarak Batı Marmara, Ege ve Akdeniz bölgesinde kendiliğinden büyüyen çıntar mantarı yetiştiriciliği günümüzde profesyonel olarak da yapılıyor.
Ancak bu mantarların doğada kendiliğinden yetişen mantarlar kadar sağlıklı ve lezzetli olmadığı söylenmektedir.
Çıntar mantarı yetiştiriciliğinde gübre ve zirai ilaç kullanılıyor.
Pazarlarda satılan çıntar mantarları ise genellikle yöre halkı tarafından ormanlarda toplandıktan sonra satılıyor.
Çıntar mantarı çeşitleri büyüklüğüne göre kategorize edilebilir. Şapka kısmı yaklaşık 4-14 cam arasında değişen bu mantar türü şapka genişliğine göre büyük ve orta olmak üzere ikiye ayrılabilir.
Çıntar mantarı nasıl anlaşılır, çıntar mantarı nasıl ayırt edilir sorularının cevaplarını bu konuda uzman kişiler bilebilir. Amatör olarak mantar toplamayı denemek tehlikelidir zira mantarların zehirli olma ihtimalleri vardır.
Çıntar Mantarı Ne Zaman Çıkar, Nerede Bulunur?
Çıntar mantarı hangi ayda çıkar derseniz cevap eylül ayıdır.
Çıntar mantarı sonbahar mevsiminin ilk yağmurlarıyla birlikte kendiliğinden ortaya çıkar. Eylül ve ocak ayları arasında toplanır.
Genellikle dağlarda ve ormanlarda çam ağaçlarının dökülen yapraklarının altında büyür.
Çıntar mantarı kendiliğinden yetişen bir türdür ve yerel halk tarafından (bu mantarı tanıyan kişiler tarafından) toplanır ve pişirilir.
Çıntar Mantarı Zehirli Midir?
Söz konusu mantar olunca, “çıntar mantarı zehirli midir?” sorusu mutlaka akla geliyor. İçiniz rahat olsun, çıntar mantarı kesinlikle zehirli değildir.
Ancak görüntü itibariyle çıntar mantarına çok benzeyen başka bir mantar türü (köygöçüren) zehirlidir. Bu nedenle eğer mantarları bilmiyor ve tanımıyorsanız, hiçbir şekilde mantar toplamaya çıkmamanızı öneririz.
Çıntar mantarını güvendiğiniz kişilerden satın alabilirsiniz. Kendiniz toplamak istiyorsanız, mutlaka mantarları çok iyi tanıyan birisiyle birlikte mantar toplamaya çıkmanızı tavsiye ederiz.
İçeriğinde bulunan vitamin ve minerallerin kaybolmaması için çıntar mantarının toplandıktan sonra kısa süre içerisinde tüketilmesi önerilir.
(SALİH KILINÇ / HABER)
